Polityka Gromadzenia Zbiorów Muzeum Miejskiego w Żywcu

§1

Historia Muzeum Miejskiego w Żywcu i charakterystyka kolekcji

W latach 20. XX w. w Żywcu na fali zyskującego na popularności na początku stulecia społeczno – kulturowego ruchu regionalistycznego narodziła się myśl utworzenia muzeum. Pomysł ten uskutecznił w 1925 r. Tadeusz Charlewski, dyrektor Państwowego Seminarium Nauczycielskiego Żeńskiego w Żywcu (obecnie Szkoła Podstawowa nr 2 w Żywcu), a zaangażowanie w projekt uczennic zrzeszonych w Kole Krajoznawczym powstałym rok później, prowadzonym przez siostry Marię i Ludmiłę Zajączkowskie oraz wieloletnia praca seminarzystek pozwoliły na otwarcie pierwszej wystawy w 1934 r. w budynku ówczesnego seminarium. Organizacji wydarzenia podjął się nauczyciel języka polskiego Michał Jeziorski wraz z uczennicami: Kazimierą Bielewicz i Jadwigą Stankiewicz. Zaprezentowano wówczas zebraną przez uczennice kolekcję obiektów obrazujących życie mieszkańców regionu, głównie o charakterze etnograficznym: przedmioty codziennego użytku, obrazy, rzeźby oraz wykonanez prze seminarzystki rysunki inwentaryzacyjne zabytków, elementów mieszczańskiego i góralskiego stroju, które do dziś przechowywane są w zbiorach archiwalnych muzeum. Ponadto zwiedzający mogli zobaczyć dawne dokumenty – nadania królewskie dla miasta i przywileje właścicieli dóbr żywieckich, "Dziejopis Żywiecki" Andrzeja Komonieckiego, strój mieszczański i góralski oraz kolekcję ptaków i ssaków występujących na Żywiecczyźnie.
Dwa lata później doszło do likwidacji seminarium, a zebrane zabytki przekazano Sekcji Miłośników Żywiecczyzny przy Kole Towarzystwa Szkoły Ludowej w Żywcu. W tym także 1936 r. powołane zostało Muzeum Ziemi Żywieckiej, a pierwszym dyrektorem placówki został Michał Jeziorski, który był jednocześnie wraz z prof. Stanisławem Szczotką, asystentem na Uniwersytecie Jagiellońskim, autorem ekspozycji nowo powstałego muzeum zaprezentowanej w budynku dawnego seminarium.
W 1938 r. żywieckie muzeum zostało włączone w poczet członków Związku Muzeów Polskich, ale również otrzymało w mieście nową siedzibę w budynku na rynku (róg ul. Komonieckiego i Rynku – obecny adres Rynek 1). Pracy nad nową ekspozycją podjął się pracownik Uniwersytetu Jagiellońskiego mgr Tadeusz Szczygielski, któremu pomagali uczniowie Miejskiego Koedukacyjnego Gimnazjum Kupieckiego w Żywcu: Jan Bajtlik i Mieczysław Jeziorski. Na wystawie zaprezentowano pamiątki z przeszłości miasta, średniowieczne i renesansowe obrazy i rzeźby, zabytki cechowe, elementy etnograficzne oraz stroje góralskie i mieszczańskie, a także okazy beskidzkiej fauny i zbiór paleontologiczny. Wszystkie eksponaty zostały skatalogowane w założonej księdze inwentarzowej (która przechowywana jest obecnie w dziale inwentaryzacyjnym muzeum). Poza gromadzeniem i prezentowaniem pamiątek przeszłości i popularyzacją wiedzy o historii i kulturze Żywiecczyzny, tutejsze muzeum stało się ośrodkiem badań naukowych nad regionem. Szczególnie znaczące były wykopaliska archeologiczne prowadzone na górze Grojec w latach 1937 – 1938 pod kierunkiem prof. Tadeusza Sulimirskiego z Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz dr Tadeusza Reymana kustosza Muzeum Archeologicznego Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie. Pozyskany w trakcie badań materiał został przekazany do zbiorów muzeum i częściowo prezentowany był na wystawie stałej, a rezultaty tych wykopalisk były szeroko komentowane w fachowej prasie w kraju i za granicą.
Równocześnie pracownicy naukowi muzeum publikowali wyniki swoich badań w kwartaliku „Gronie”. Rozpoczęto również prace nad wydawnictwem „Biblioteka Żywiecka”, którego pierwszą publikacją był opracowany przez prof. Stanisława Szczotkę Tom I „Dziejopisu Żywieckiego” Andrzeja Komonieckiego. Cały nakład tomu drugiego uległ zniszczeniu przez okupanta niemieckiego. Władze III Rzeszy przejęły także zbiory muzeum żywieckiego.
W roku 1941 okupanci wywieźli najcenniejsze eksponaty sztuki sakralnej: gotycką rzeźbę drewnianą "Święta Anna Samotrzecia" z około 1380 r., gotycki obraz temperowy "Opłakiwanie" z około 1450 r. oraz renesansowy obraz temperowy "Wskrzeszenie Łazarza" z około 1560 r, (obiekty te rewindykowano z Muzeum w Bytomiu w 1947 r.), a także „Biczowanie” z XVI w. (odzyskane do zbiorów muzeum w 2022 r.), wywieziono także cały dział archeologiczny. Ucierpiały również zbiory etnograficzne, przyrodnicze oraz kolekcja tradycyjnych ubiorów mieszczan żywieckich. Okupację hitlerowską przetrwały, dzięki poświęceniu Marcelego Korzeniowskiego i jego syna Eugeniusza, księgi i uchwały cechowe, najcenniejsze przywileje i dokumenty miejskie, w tym "Dziejopis Żywiecki".
Placówkę reaktywowano tuż po zakończeniu działań wojennych w kwietniu 1945 r. Wojennej zawieruchy nie przeżył pierwszy dyrektor Michał Jeziorski, który zmarł w 1942 r. w obozie koncentracyjnym w Dachau. Nowym kierownikiem został artysta malarz, nauczyciel rysunku Jan Studencki, który pełnił tę funkcję prawie 30 lat. Pierwsza ekspozycja została urządzona już w 1946 r. w dawnym budynku, następnie zbiory przeniesiono do Starego Zamku. W tym też czasie część eksponatów wypożyczono na wystawę polskiej sztuki ludowej organizowanej w Krakowie, Łodzi, Sopocie, Wrocławiu i Poznaniu, obiekty prezentowane były również w Brukseli, Rapperswilu, Amsterdamie i Londynie.
W 1949 r. muzeum zostało upaństwowione, a nadzór merytoryczny nad muzeum przejęło Muzeum Narodowe w Krakowie. Placówka otrzymała nowy lokal przy ulicy Kościuszki 5 - tzw. Siejbę, jeden z najstarszych budynków w mieście. Nowe miejsce wymagało jednak kapitalnego remontu, który trwał prawie 10 lat. W międzyczasie, w 1950r., placówka otrzymała nową nazwę – Muzeum w Żywcu, a rok później przejęła bibliotekę Towarzystwa Szkoły Ludowej. Skromne wystawy prezentowane były w salach Starego Zamku i remontowanej nowej siedziby do 1960 r. kiedy nastąpiło uroczyste otwarcie nowych wystaw stałych i czasowych w odremontowanym budynku Siejby. Scenariusz opracowali Zdzisław Żygulski jr i Andrzej Zaborowski pracownicy z Muzeum Narodowego w Krakowie, Jan Studencki oraz Magdalena Meres.
W 1972 r. kierownikiem, a następnie dyrektorem została etnograf mgr Magdalena Meres. W tym czasie muzeum organizowało liczne pokonkursowe wystawy sztuki ludowej, spotkania z twórcami ludowymi. Muzeum przejęło także nadzór nad pochodzącą z 1739 r. drewnianą chałupą w Milówce, gdzie po generalnym remoncie w 1988 r. uruchomiono filię żywieckiej placówki tzw. Starą Chałupę w Milówce, gdzie eksponowano wnętrza odzwierciedlające urządzenie góralskich chałup z poł. XIX w. (w 1992 r. stała się własnością gminy Milówka i przeszła pod tamtejszy zarząd, ale nadzór merytoryczny oraz będące na wystawie eksponaty pozostały w gestii muzeum). W latach 1983 - 1990 wznowiono wykopaliska archeologiczne na Grójcu, a wyniki badań prezentowane były na wystawach czasowych organizowanych w latach 1984 – 1988. Placówka popularyzowała lokalną sztukę ludową organizując nie tylko wystawy czasowe tutejszych twórców, ale także organizując konkursy sztuki ludowej: zdobnictwa bibułkowego, budowy instrumentów, malarstwa na szkle. Jednocześnie pracownicy merytoryczni muzeum opracowywali zbiory, które też powiększały się o nowe obiekty zakupywane oraz darowane przez mieszkańców miasta i regionu.
Od roku 1990 organem założycielskim muzeum została Rada Miejska w Żywcu.
W latach 1991 - 1995 funkcję dyrektora muzeum pełnił slawista mgr Jan Gołąb. W tym czasie placówka przejęła remont Starego Zamku, gdzie w 1992 r. otwarto wystawę "Sztuka Sakralna Żywiecczyzny", w skład której wchodziły obiekty ze zbiorów muzeum, ale także depozyty przekazane przez parafie dekanatu żywieckiego. Wystawa prezentowała obiekty sakralne z okresu od XIV do XX w.: obrazy, rzeźby, sprzęt oraz szaty liturgiczny czy ołtarze. Kilka lat później (1994 r.) zaprezentowano w salach Starego Zamku wystawę "Historia i tradycja miasta Żywca". W Siejbie nadal eksponowano wystawy: etnograficzną i przyrodniczą. Kiedy w 1996 r. Rada Miasta powołała nową placówkę kulturalno – oświatową, tzw. Zespół Zamkowo – Parkowy, otrzymała ona swoją siedzibę w Starym Zamku, nadal w części pomieszczeń prezentowano ekspozycje muzealne. Dyrektorem instytucji został mianowany Jan Gołąb. W latach 1996 - 1999 funkcję dyrektora pełnili: etnograf mgr Barbara Rosiek, archeolog mgr Wojciech Błasiak oraz historyk mgr Krystyna Kolstrung-Grajny.
W 1999 r. dyrektorem została historyk mgr Anna Tuleja, która pełni tę funkcję do dnia dzisiejszego. W tym samym roku placówka przyjęła nazwę Muzeum Miejskie w Żywcu, a w 2005 r. w całości została przeniesiona do Starego Zamku. Funkcjonowały tutaj już stałe wystawy: historyczna, etnograficzna i przyrodnicza. W kolejnych latach pomieszczenia zamkowe oraz oficyn i dawnej stajni były przystosowywane do adaptacji nowych stałych wystaw i tak w pomieszczeniach Starego Zamku swoje miejsce znalazły prezentowane obecnie ekspozycje: „Archeologia”, „Konfessaty czyli sądy, wyroki i tortury w Żywcu”, „Dla Ojczyzny ratowania… Mieszkańcy Żywiecczyzny w walce o niepodległość Polski w latach 1830 – 1945” na parterze zamku, na pierwszym piętrze znajduje się wystawa „Sztuki sakralnej Żywiecczyzny” oraz sale wystaw czasowych, drugie piętro zajmuje wystawa „Historia i tradycja Miasta Żywca”. W pomieszczeniach oficyn zamkowych prezentowana jest ekspozycja etnograficzna „Kultura ludowa Żywiecczyzny”, a w budynku dawnej stajni zamkowej „Ptaki i ssaki Żywiecczyzny”.
Celem pracowników muzeum od momentu narodzin idei istnienia instytucji było i jest gromadzenie pamiątek przeszłości, które obrazują dawne życie mieszkańców Żywiecczyzny i definiują tożsamość kulturową mieszkańców miasta i wsi oraz regionu w sposób materialny i duchowy. Poprzez wystawy, konkursy i współpracę z innymi muzeami, instytucjami i organizacjami społecznymi, kulturalnymi oraz oświatowymi, organizowane konferencje naukowe i prelekcje muzeum realizuje misję zachowania, a także kontynuacji dawnych obyczajów i obrzędów oraz tradycji. Gromadzenie zbiorów i tworzenie kolekcji ma na celu udostępnianie i popularyzowanie, a przez to zachowanie dziedzictwa kulturowego, duchowego i historycznego regionu. Szczególny nacisk pracownicy kładą na gromadzenie obiektów związanych z życiem codziennym mieszkańców Żywiecczyzny, od przedmiotów codziennego użytku przez pamiątki rodzinne ilustrujące przeszłość miasta i wsi żywieckich oraz pamiątki nawiązujące do rodów niegdyś władających żywieckim majątkiem.
Zbiory tutejszej instytucji skupiają w sobie różnego rodzaju elementy tożsame z lokalnymi dziejami oraz kulturą i w tym kierunku winny się rozwijać. Początkowo w muzealnych zbiorach pojawiały się obiekty o charakterze etnograficznym, jako przedmioty codzienne znajdujące się w domach i chałupach mieszkańców Żywiecczyzny, elementy tradycyjnych strojów mieszczańskich i góralskich, przedmioty obrzędowe, a następnie zbiory powiększały się o innego rodzaju obiekty jak sztuka sakralna, pamiątki cechowe, miejskie dokumenty oraz eksponaty przyrodnicze, a także wyroby artystyczne. Z czasem, z rozrastających się muzealiów utworzyły się kolekcje, nad rozbudową których nadal pracują pracownicy merytoryczni muzeum, a są to: zespół przedmiotów etnograficznym dający obraz życia codziennego mieszkańców Żywiecczyzny, z dużym naciskiem podchodzi się do gromadzenia przedmiotów obrazujących lokalne tradycje, szczególnie kolędnicze i noworoczne. Interesującą kolekcję tworzą pamiątki żywieckich cechów rzemieślniczych datowane pomiędzy XIV a XX w. poczynając od statutów po księgi cechowe, dokumenty, znaki i skrzynie cechowe, a kończąc na obrazach i rzeźbach nawiązujących do religijnych postaw członków konfraterni. Nieodzownym elementem mieszczańskiej i jednocześnie cechowej tradycji są również uroczyste stroje, wyróżniające się spośród tego typu aspektów kultury mieszczańskiej na ziemiach polskich. Poszczególne części lub całe zestawy strojów przekazywane były do zbiorów od początku istnienia placówki przez mieszkańców miasta, a kolekcja ta wciąż sukcesywnie się rozszerza. Charakterystyczny zbiór tworzą również prace lwowskiego artysty malarza Jana Kazimierza Olpińskiego (1875 – 1936), który na początku XX w. mieszkał w Żywcu i pozostawił po sobie liczne płótna: portrety mieszczan żywieckich, pejzaże miasta i sceny rodzajowe upamiętniające ważne wydarzenia mające miejsce w tym czasie w Żywcu. Muzeum posiada najliczniejszą kolekcję obrazów artysty i nastawione jest na rozbudowywanie tejże. Prace Olpińskiego znajdują się również w polskich muzeach: Muzeum Historycznym Miasta Krakowa, Muzeum Narodowym we Wrocławiu, Muzeum Narodowym w Poznaniu, Muzeum Narodowym w Szczecinie, Muzeum Lubelskim w Lublinie, Muzeum Kamienica Orsettich w Jarosławiu, Muzeum Podkarpackim w Krośnie oraz w zagranicznych instytucjach: w Luwrze, Galerii Narodowej w Wiedniu, Lwowskiej Galerii Sztuki, Muzeum Bernardottych w Sztokholmie. Osobny zespół tworzą miejskie dokumenty, szczególnie przywileje wystawiane przez królów Polski i właścicieli dóbr żywieckich: Komorowskich, Wazów i Wielopolskich (XVI – XVIII w.). Ważną częścią zbiorów historycznych są pamiątki związane z żywiecką linią Habsburgów. Zgodnie z życzeniem Marii Krystyny Habsburg (1923 – 2012), córki ostatniego właściciela dóbr żywieckich do 1939 r. Karola Olbrachta Habsburga (1888 – 1951), która w 2001 r. ponownie zamieszkała w Żywcu i przekazała do zbiorów muzeum rodzinne pamiątki, powstała w żywieckiej placówce galeria prezentująca przedmioty związane z polskimi Habsburgami. Posiadamy również kolekcję fotografii i kart korespondencyjnych oraz pocztówek, na których zachowane pozostają portrety dawnych mieszkańców Żywca i Żywiecczyzny oraz panoramy i widoki miasta oraz regionu. W zbiorach archiwalnych muzeum gromadzimy prasę, ulotki i luźne dokumenty związane z wydarzeniami, które miały miejsce na Żywiecczyźnie i dokumentują życie lokalnej społeczności. Gromadzi się tutaj również materiały z bieżących wydarzeń, które kiedyś będą stanowiły źródło do poznania lokalnej historii. Zarówno fotografie, pocztówki jak i archiwalia datowane są na koniec XIX w. oraz wiek XX.
Ponadto muzeum posiada kolekcję przyrodniczą, ptaków i ssaków, obrazującą różnorodność biologiczną, jaka panowała w Beskidzie Żywieckim. Część okazów do zbiorów żywieckiej placówki przekazał Karol Olbracht Habsburg. Zespół ten uzupełnia materiał paleontologiczny pochodzący z luźnych znalezisk na Żywiecczyźnie, jak zęby mamuta, szczęka niedźwiedzia jaskiniowego czy ciosy mamuta, a także fragmenty skał z odciskami prehistorycznej roślinności.
Muzealia archeologiczne zostały pozyskane w wyniku prowadzonych przez muzeum systematycznych lub ratunkowych prac wykopaliskowych oraz jako dary instytucji prowadzących lub nadzorujących wykopaliska. W pojedynczych przypadkach są to dary osób prywatnych. Większą część zbiorów archeologicznych stanowią artefakty pochodzące z dwu głównych stanowisk badawczych: góry Grojec oraz Starego Zamku.

§2

Misja i cele

Misją Muzeum Miejskiego w Żywcu jest upowszechnianie i popularyzowanie wiedzy na temat materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego miasta Żywca oraz całego regionu Żywiecczyzny.
Poznawanie zaczyna się od tego, co znajduje się najbliżej nas – historii miasta i regionu, a dopiero później sięgamy do świata poza granicami naszego życia. Ma to znaczenie niebagatelne dla zachowania własnej tożsamości i zapewnia poszanowanie dla innych kultur.
W szerszym kontekście historycznym i kulturowym istotne jest przedstawienie w ważny znaczeniowo i kontekstowo sposób, wiedzy na tematy związane z rodziną Habsburgów Żywieckich oraz całej dynastii, uwzględnienie kontekstu tradycji na terenach Żywiecczyzny oraz przedstawienie wiedzy na owe tematy w interesującej formie. Ze względu na charakter kolekcji związanej niejednokrotnie z tylko jednym miejscem występowania eksponatów; jak elementy stroju mieszczańskiego żywieckiego, tradycjami kolędniczymi miasta Żywca oraz okolic, czy żywieckiej linii rodziny Habsburgów, Muzeum Miejskie w Żywcu tworzy kolekcję wyróżniającą się oraz rozpoznawalną w Polsce, będącej reprezentatywną, poprzez budowanie głównej narracji we wskazanych wcześniej obszarach tematycznych.
Podstawową ideą jest, by wszystkie działania prowadzić dla intensyfikacji społecznego oddziaływania Muzeum jako centrum wiedzy o historii miasta Żywca, regionu i całej Żywiecczyzny, a jednocześnie miejsca przyjaznego dla publiczności, gdzie wiedzę na temat otoczenia można pokazać w przystępny sposób, na tle szerokiego horyzontu światowego dziedzictwa kulturowego.

Muzeum Miejskie w Żywcu gromadzi kolekcję zgodnie ze statutem muzeum & 10:

1) dokumenty historyczne, ikonografię oraz eksponaty z zakresu kartografii, medalierstwa, numizmatyki
2 )zbiory pamiątek cechowych
3) kolekcję strojów mieszczan żywieckich, stroje ludowe oraz tkaniny dekoracyjne, hafty, koronki związane z tradycyjna kulturą
4) dawną i współczesną sztukę ludową, wytwory plastyki obrzędowej oraz wytwory rzemiosła ludowego
5) przedmioty związane z wyposażeniem wnętrza mieszkalnego i warsztatów rzemieślniczych, a także z tradycyjnymi zajęciami ludności wiejskiej (uprawa roli, hodowla, pasterstwo)
6) polskie i obce malarstwo, grafikę, rysunki, rzeźbę oraz fotografię i obiekty artystyczne związane z miastem oraz regionem lub obiekty artystów pochodzących z tego regionu
7) rekwizyty obrzędowe i wytwory szeroko pojętego rzemiosła artystycznego świadczącego o dziedzictwie materialnym, duchowym i artystycznym w tym twórczość bazującą na sztuce ludowej Beskidu Żywieckiego
8) eksponaty związane z przedstawicielami rodu Habsburgów oraz wcześniejszych właścicieli dóbr żywieckich
9) zabytki archeologiczne (ceramika, narzędzia, broń, ozdoby, części stroju, numizmaty i inne świadectwa kultury materialnej)

Cele główne to jednocześnie wartości promowane w misji i wizji muzeum, które są realizowane poprzez działania takie jak:

- gromadzenie i przechowywanie zbiorów w warunkach zapewniających im właściwy stan i bezpieczeństwo

- pozyskiwanie zbiorów zgodnie z obraną polityką gromadzenia

- ewidencjonowanie i opracowywanie zbiorów na potrzeby publikacji

- prezentowanie i udostępnianie zbiorów na pokazach, wystawach, w wydawnictwach, na portalach wiedzy, w sposób inspirujący do kształtowania nowych idei i dyskusji.

- udostępnianie zbiorów na potrzeby badawczo-naukowe

- prowadzenie kwerend naukowych

- organizowanie badań i ekspedycji naukowych (w tym archeologicznych)

- zabezpieczenie i konserwację zbiorów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczenie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody

- popieranie i prowadzenie działalności artystycznej i upowszechniającej kulturę

- prowadzenie archiwum i biblioteki naukowej

- prowadzenie działalności wydawniczej, w tym publikowanie i rozpowszechnianie katalogów, przewodników po wystawach, materiałów informacyjnych z zakresu działalności Muzeum oraz wydawnictw naukowych i popularnonaukowych

- współpracę z polskimi i zagranicznymi muzeami, administracją rządową i samorządową, instytucjami kultury, polskimi i zagranicznymi instytutami naukowo-badawczymi, organizacjami pozarządowymi, a także innymi osobami prawnymi, jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej oraz osobami fizycznymi.

Wszystkie nowe obiekty Muzeum zamierza pozyskiwać w formie darów, depozytów i zakupów. Te ostatnie będą realizowane ze środków własnych, jak i poprzez przygotowywanie wniosków o dofinansowanie zewnętrzne m.in. w Narodowym Instytucie Muzealnictwa (NIM) i w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

§3

Strategia rozwoju

Strategia rozwoju Muzeum Miejskiego w Żywcu oparta została w dużej mierze na misji muzeum oraz celach, polega na rozbudowie kolekcji muzealnej zgodnie ze statutem muzeum. Podejmujemy intensywne działania zmierzające do uzupełnienia i rozszerzenia zbiorów z myślą o realizacji następujących kierunków rozwoju:

- konstruowaniu sfery badawczej w zakresie historii, historii sztuki, sztuki sakralnej, archeologii, sztuki ludowej, etnologii, przyrody
- podejmowaniu w jak najszerszym zakresie działań popularyzacyjnych i aktywności prospołecznych wokół tematów związanych z zakresem gromadzenia zbiorów Muzeum Miejskiego w Żywcu oraz innych związanych ze światowym dziedzictwem kulturowym
-rozbudowie ekspozycji muzealnej o elementy, które po konserwacji znajdą się w odpowiednio dobranym oraz zapewniającym bezpieczne warunki eksponowania miejscu
-tworzeniu wystaw zarówno rodzimych jak i wypożyczonych, dostosowanych do planu wystaw oraz budżetu placówki
-rozbudowie kolekcji mieszczańskiego stroju żywieckiego, pozyskaniu obrazów, ikonografii, fotografii związanych ze wskazanym tematem, które będą eksponowane na stałej wystawie dotyczącej mieszczan żywieckich
- przygotowaniu odpowiednich warunków udostępniania, zwiedzania, korzystania i przechowywania zbiorów
- przeprowadzeniu remontów pomieszczeń magazynowych w celu ochrony zbiorów oraz zapewnienia im odpowiednich warunków dostosowanych do norm
- przeprowadzeniu remontów pomieszczeń przeznaczonych na powierzchnie ekspozycyjne w celu dostosowania ich do potrzeb osób z ograniczeniami, osób niepełnosprawnych oraz dzieci
- zwiększeniu oferty edukacyjnej o warsztaty, spotkania muzealne oraz wykłady
-rearanżacji wystaw stałych w celu dostosowania ich do potrzeb osób z ograniczeniami, osób niepełnosprawnych oraz dzieci
- cyfryzacji zasobów archiwaliów, historycznych oraz biblioteki naukowej
-szkoleniu kadr, pracowników merytorycznych oraz pracowników obsługi ruchu turystycznego
- organizacji konferencji naukowych oraz konkursów tematycznych

§4

Muzeum Miejskie w Żywcu, zwane dalej „Muzeum” pozyskuje muzealia oraz materiały niezabytkowe w sposób określony w Polityce gromadzenia zbiorów.

§5

Muzealia

Przez muzealia rozumie się „zabytek – nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową” zgodnie z brzmieniem art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Wśród muzealiów wyodrębnia się zabytki archeologiczne jako „zabytek nieruchomy, będący powierzchniową, podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka, złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem” zgodnie z brzmieniem w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Procedurą pozyskiwania/nabycia muzealiów kieruje pracownik Działu Inwentaryzacji Zbiorów.
Muzealia stanowią dobro narodowe.

§6

Materiały niezabytkowe

Do materiałów niezabytkowych zalicza się:

materiały wystawiennicze
kopie (ksero) dokumentów, unikatowych publikacji
współczesne wytwory artystyczne
współczesne książki, druki ulotne, prasę
inne materiały, które według oceny pracowników merytorycznych są istotne

§7

Sposoby nabywania

Muzeum Miejskie w Żywcu pozyskuje muzealia oraz materiały niezabytkowe, zwane dalej „obiektami”, na podstawie:
1. umowy kupna - sprzedaży (zakup)
2. umowy darowizny
3. zapisu testamentowego
4. umowy depozytowej
5. w wyniku badań terenowych (pozyskania własne)
6. innych form przekazania; w szczególności wyroki sądowe, porozumienia muzealne
Każdy obiekt oferowany do zbiorów Muzeum musi pochodzić z legalnego źródła oraz zastać nabyty uprzednio przez oferenta zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Oferent musi posiadać pełne i uregulowane prawa do dysponowania obiektem oferowanym, a na żądanie Muzeum zobowiązany jest okazać dokument potwierdzający prawo do posiadania i dysponowania oferowanego obiektu oraz zakres tego prawa.
Muzeum może wydać pisemne oświadczenia o gotowości przyjęcia ruchomych zabytków archeologicznych, które mogą zostać pozyskane w planowanych badaniach archeologicznych ( zwane dalej jako „promesa”- wzór do wglądu na stronie internetowej Muzeum) jeśli:
1. zabytki pochodzić będą z terenów znajdujących się w zainteresowaniu badawczym Muzeum, zgodnie ze statutowo określonym zakresem gromadzenia zbiorów przez Muzeum
2. Muzeum będzie posiadało przestrzeń magazynową umożliwiające trwałe i bezpieczne przechowywanie zabytków, w warunkach zapewniających ich właściwy stan zachowania oraz bezpieczeństwo
3. Wnioskodawca (oraz inwestor i kierujący badaniami archeologicznymi) zaakceptują warunki na jakich Muzeum może przyjąć ruchome zabytki archeologiczne pozyskane w badaniach archeologicznych (do wglądu na stronie internetowej Muzeum)

§8

Procedura nabycia obiektu

Składanie oferty:

osoby zainteresowane przekazaniem obiektów do Muzeum powinny dostarczyć ofertę drogą listowną na adres placówki (Muzeum Miejskie w Żywcu ul. Zamkowa 2, 34-300 Żywiec) lub drogą elektroniczną (skan z podpisem oferenta na adres mailowy: staryzamek@muzeum-zywiec.pl)
Muzeum nie przyjmuje i nie rozpatruje ofert nie zawierających kompletnych danych, szczególnie ofert kupna – sprzedaży bez wyceny/proponowanej ceny zakupu

Oględziny przedmiotu nabycia

oferent powinien zapewnić pracownikom Muzeum możliwość dokonania oględzin obiektu oferty:
na terenie Muzeum – jeżeli oferent może dostarczyć obiekt do Muzeum – po uprzednim uzgodnieniu terminu z pracownikiem Działu Inwentaryzacji. W tym wypadku oferent może pozostawić oferowany obiekt w Muzeum do czasu rozpatrzenia oferty przez Komisję Zakupów Muzeum co zostanie udokumentowane protokołem wejścia obiektu do muzeum potwierdzającym wolę przekazania/przyjęcia przez przedstawicieli stron (oferent zachowuje prawo odbioru przedmiotu oferty z Muzeum na własne żądanie),
jeżeli przedmiot nie może zostać przyniesiony do Muzeum: w szczególności gdy oferent nie ma możliwości dostarczenia przedmiotu oferty do Muzeum lub nie chce go pozostawiać w Muzeum do czasu rozpatrzenia oferty – powinien dostarczyć szczegółowe fotografie przedmiotu oferty (np. drogą elektroniczną) oraz udostępnić obiekt w celu dokonania oględzin w miejscu, gdzie się on znajduje.

Rozpatrzenie oferty i decyzja o nabyciu lub rezygnacji

w przypadku niskiej wartości muzealnej bądź nieprzydatności materiałów muzealnych dla Muzeum pracownik Działu Inwentaryzacji może podjąć jednoosobowo decyzję o odmowie przyjęcia bez wnoszenia sprawy pod obrady Komisji Zakupów, sporządzając notatkę służbową, w której umieści zwięzły opis oferowanego obiektu i przyczynę odmowy jego przyjęcia
zaakceptowaną ofertę pracownik Działu Inwentaryzacji poddaje pod zaopiniowanie przez Komisję Zakupów – kolegialny organ doradczy Dyrektora Muzeum w zakresie gromadzenia zbiorów
obrady Komisji Zakupów odbywają się nieregularnie, w zależności od ilości ofert
Komisja Zakupów ocenia przedmiot oferty biorąc pod uwagę:
- zgodność ze statutowo określonym profilem gromadzenia zbiorów przez Muzeum
- wartość naukową, historyczną, edukacyjną i artystyczną
-możliwość przechowywania w Muzeum, w warunkach zapewniających właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo
- stan zachowania oraz możliwość zabezpieczenia i konserwacji
-cenę
- przeznaczenie ewidencyjne – wybór docelowej kolekcji
- okres na jaki ma nastąpić przyjęcie obiektu przez Muzeum – w przypadku przyjęcia w depozyt na podstawie umowy depozytowej

4. Muzeum nie jest uprawnione do przyjmowania bezpośrednio od znalazcy rzeczy znalezionych lub przypadkowo odkrytych, w tym zwłaszcza:

zabytków archeologicznych lub przedmiotów co do których istnieje przypuszczenie, że stanową zabytki archeologiczne,
rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej,
broni, amunicji i materiałów wybuchowych.

5. Postępowanie ze znalezionymi lub przypadkowo odkrytymi zabytkami lub przedmiotami o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej, określają obowiązujące przepisy:

jeśli istnieje przypuszczenie, że przedmioty stanowią zabytki archeologiczne:

postępowanie znalazcy określa art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2018 r. poz. 2067, 2245, z 2019 r. poz. 730):

Kto przypadkowo znalazł przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem archeologicznym, jest obowiązany, przy użyciu dostępnych środków, zabezpieczyć ten przedmiot i oznakować miejsce jego znalezienia oraz niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu tego przedmiotu właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta).

jeśli znalezione zostały rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej:

postępowanie znalazcy określa art. 5 ust 3 oraz art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych (Dz.U. z 2015 r. poz.397, z 2018 r. poz. 1599)

Art. 5 ust. 3. Kto znalazł […] lub rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej i nie zna osoby uprawnionej do ich odbioru lub nie zna jej miejsca pobytu, oddaje rzecz niezwłocznie właściwemu staroście [właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub miejsce znalezienia rzeczy].

Art. 7 ust. 1. Kto znalazł rzecz w budynku publicznym, innym budynku lub pomieszczeniu otwartym dla publiczności albo środku transportu publicznego, oddaje rzecz zarządcy budynku, pomieszczenia albo środka transportu publicznego (właściwy zarządca), który po upływie 3 dni od dnia otrzymania rzeczy przekazuje ją właściwemu staroście, chyba że w tym terminie zgłosi się osoba uprawniona do odbioru rzeczy.

jeśli znaleziona została broń, amunicja lub materiały wybuchowe:

postępowanie znalazcy określa art. 6 i 7 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych (Dz.U. z 2015 r. poz.397, z 2018 r. poz. 1599)

Art. 6. Kto znalazł rzecz, której posiadanie wymaga pozwolenia, w szczególności broń, amunicję, materiały wybuchowe […], niezwłocznie oddaje rzecz najbliższej jednostce organizacyjnej Policji, a jeżeli oddanie rzeczy wiązałoby się z zagrożeniem życia lub zdrowia – zawiadamia o miejscu, w którym rzecz się znajduje. Jednostka organizacyjna Policji niezwłocznie zawiadamia właściwego starostę o znalezieniu rzeczy oraz znalazcy.

Art. 7. ust. 1. Kto znalazł rzecz w budynku publicznym, innym budynku lub pomieszczeniu otwartym dla publiczności albo środku transportu publicznego, oddaje rzecz zarządcy budynku, pomieszczenia albo środka transportu publicznego (właściwy zarządca), który po upływie 3 dni od dnia otrzymania rzeczy przekazuje ją właściwemu staroście, chyba że w tym terminie zgłosi się osoba uprawniona do odbioru rzeczy.

ust. 2. Rzecz, której posiadanie wymaga pozwolenia, w szczególności broń, amunicję, materiały wybuchowe […], właściwy zarządca niezwłocznie oddaje najbliższej jednostce organizacyjnej Policji, a jeżeli oddanie rzeczy wiązałoby się z zagrożeniem życia lub zdrowia – zawiadamia o miejscu, w którym rzecz się znajduje.

§9

Przyjęcie/ odmowa przyjęcia obiektu

Po zaopiniowaniu oferty przez Komisję Zakupów Dyrektor Muzeum podejmuje ostateczną decyzję o jej przyjęciu pod określonymi warunkami bądź o odmowie przyjęcia oferowanego obiektu.
W przypadku odmowy przyjęcia, jeśli oferowany obiekt został przez oferenta pozostawiony w Muzeum, oferent zobowiązany jest do jego odbioru w terminie do 14 dni otrzymania decyzji Komisji Zakupów.
Obiekt pozytywnie zaopiniowany pozostaje ostatecznie przyjęty do zbiorów Muzeum na podstawie sporządzonej w placówce umowy darowizny, umowy depozytowej, umowy odpłatnego nabycia (kupna- sprzedaży), decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków bądź zapisu testamentowego.
Przez umowę depozytową należy rozumieć umowę użyczenia albo umowę przechowania obiektu, o których mowa w Kodeksie cywilnym, z której wynika prawo bezpłatnego korzystania przez Muzeum zgodnie z zadaniami statutowymi Muzeum na określony lub nieokreślony czas nie będącego własnością Muzeum.