Kalendarium grudzień
1 grudnia 1734: urodził się książę Adam Kazimierz Czartoryski, marszałek sejmu konwokacyjnego i Konfederacji Generalnej Królestwa Polskiego (konfederacji barskiej), komendant Szkoły Rycerskiej.
1 grudnia 1825 roku Mikołaj I Romanów został cesarzem Rosji
1 grudnia 1939: władze niemieckie nakazały Żydom w Warszawie noszenie opasek z gwiazdą Dawida.
1 grudnia 1925 roku podpisano traktaty z Locarno
2 grudnia 1789: podczas obrad Sejmu Czteroletniego w Warszawie odbyła się tzw. czarna procesja – przedstawiciele 141 miast królewskich przeszli ulicami stolicy pod Zamek Królewski i wręczyli królowi Stanisławowi Augustowi petycję dotyczącą przyznania mieszczanom praw politycznych.
2 grudnia 1804: koronacja cesarska Napoleona Bonapartego i jego żony Józefiny – początek Pierwszego Cesarstwa we Francji.
2 grudnia 1805 roku pod Austerlitz Napoleon Bonaparte pokonał wojska austriacko – rosyjskie
3 grudnia 1800 roku wojska francuskie pokonały pod Hohenlinden wojska austriacko – bawarskie
3 grudnia 1918 roku w Poznaniu rozpoczął obrady Polski Sejm Dzielnicowy
4 grudnia 1533 roku Iwan IV Groźny został Wielkim Księciem Moskiewskim
4 grudnia 1849: urodził się Szalony Koń, wódz Dakotów Oglala, dowódca Indian w bitwie nad Little Bighorn w 1876 roku.
5 grudnia 1839: urodził się amerykański generał George Custer, który zginął nad Little Bighorn.
5 grudnia 1757 roku wojska pruskie pokonały Austriaków pod Lutynią
5 grudnia 1929: powstał antysanacyjny sojusz partii centrowych i lewicowych, zwany Centrolewem. W jego skład weszły: PSL Wyzwolenie, PSL Piast, Narodowa Partia Robotnicza, PPS, Stronnictwo Chłopskie i Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji.
5 grudnia 1931 roku wysadzono moskiewski Sobór Chrystusa Zbawiciela
6 grudnia 1656 roku w Radnot /Siedmiogród/ podpisano traktat rozbiorowy Polski
6 grudnia 1889: zmarł Jefferson Davis, były prezydent Skonfederowanych Stanów Ameryki.
6 grudnia 1921 roku powstało Wolne Państwo Irlandzkie
6 grudnia 2024 zmarł Stanisław Tym
7 grudnia 1550 roku Barbara Radziwiłłówna została koronowana na królową Polski
7 grudnia 1941 roku Japonia zaatakowała Pearl Harbor na Hawajach, rozpoczynając wojnę ze Stanami Zjednoczonymi.
8 grudnia 1542 roku urodziła się Maria I Stuart – królowa Francji i Szkocji
8 grudnia 1699: urodziła się Maria Józefa Habsburżanka, królowa Polski, żona króla polskiego i elektora saskiego Augusta III Sasa
8 grudnia 1854: papież Pius IX ogłosił dogmat o niepokalanym poczęciu Marii, matki Chrystusa.
8 grudnia 1931 roku w Republice Weimarskiej wprowadzono „podatek od ucieczki z Rzeszy”
9 grudnia 1594: urodził się król Szwecji Gustaw II Adolf, zwany Lwem Północy
9 grudnia 1922 roku Gabriel Narutowicz został wybrany na pierwszego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
10 grudnia 1339: zmarła królowa Polski Jadwiga Kaliska, żona Władysława Łokietka
10 grudnia 1903 Maria Skłodowska-Curie odebrała nagrodę Nobla z fizyki
10 grudnia 1905 roku Henryk Sienkiewicz odebrał literacką nagrodę Nobla
11 grudnia 1605 roku Zygmunt III Waza wziął ślub z Konstancją Austriaczką
11 grudnia 1618 roku zawarto rozejm w Dywilinie kończący wojnę polsko – moskiewską
11 grudnia 1994: wojska rosyjskie wkroczyły do Czeczenii, rozpoczynając pierwszą wojnę czeczeńską. Zakończył ją rozejm zawarty 31 sierpnia 1996 roku w Chasawjurcie
12 grudnia 1501 roku Aleksander Jagiellończyk został koronowany na Wawelu na króla Polski
12 grudnia 1999: zmarł Joseph Heller, pisarz amerykański, autor powieści Paragraf 22.
13 grudnia 1981 roku w Polsce wprowadzono stan wojenny
14 grudnia 1575 roku książę Siedmiogrodu Stefan Batory został ogłoszony królem Polski
14 grudnia 1799: zmarł George Washington, amerykański polityk i dowódca, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
14 grudnia 1911 roku Roald Amundsen zdobył biegun południowy
14 grudnia 1939: ZSRR został wykluczony z Ligi Narodów za agresję na Finlandię.
15 grudnia 1948 roku rozpoczął się kongres zjednoczeniowy PPR i PPS
15 grudnia 1981 roku podczas stanu wojennego oddziały ZOMO spacyfikowały górników KWK „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu – Zdroju
16 grudnia 1773 roku miała miejsce tak zwana „herbata bostońska”
16 grudnia 1864: pod Nashville odbyła się ostatnia wielka bitwa wojny secesyjnej, zakończona zwycięstwem armii Unii pod dowództwem gen. Thomasa.
16 grudnia 1944: rozpoczęła się niemiecka kontrofensywa w Ardenach – ostatnia duża operacja wojsk Trzeciej Rzeszy na froncie zachodnim.
16 grudnia 1944 roku wojska niemieckie rozpoczęły ofensywę w Ardenach, która wobec przewagi aliantów zakończyła się klęską Wehrmachtu
16 grudnia 1981 roku podczas stanu wojennego oddziały ZOMO spacyfikowały górników KWK „Wujek” w Katowicach, zabijając 9 górników
16 grudnia 1989: w Rumunii wybuchło powstanie przeciw komunistycznemu dyktatorowi Nicolae Ceauşescu.
17 grudnia 1903 roku bracia Wright odbyli pierwszy lot samolotem
17 grudnia 1914: Wielka Brytania ogłosiła objęcie protektoratu nad Egiptem.
17 grudnia 1970 roku doszło w Gdyni do maskary robotników Stoczni im. Komuny Paryskiej, gdzie zginęło 10 osób oraz do walk ulicznych w Szczecinie, w których zginęło 16 osób – tzw. Czarny Czwartek
18 grudnia 1529: podczas sejmu piotrkowskiego szlachta zgodziła się, aby królem Polski został Zygmunt August. Elekcja i koronacja (w roku następnym) nastąpiły za życia króla Zygmunta Starego
18 grudnia 1879: urodził się Józef Stalin, sowiecki dyktator, sekretarz generalny WKP(b) i KPZR
18 grudnia 1916 roku zakończyła się jedna z najkrwawszych bitew I wojny światowej – bitwa pod Verdun
19 grudnia 1737 roku zmarł Jakub Sobieski, polski królewicz, pretendent do tronów: polskiego, mołdawskiego i węgierskiego
19 grudnia 1923 roku powołano drugi rząd Władysława Grabskiego
20 grudnia 1922 roku Stanisław Wojciechowski został wybrany na drugiego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
20 grudnia 1989: Amerykańska interwencja wojskowa w Panamie w celu obalenia dyktatury gen. Manuela Noriegi.
21 grudnia 1804: urodził się Benjamin Disraeli, brytyjski polityk konserwatywny, pisarz, premier Wielkiej Brytanii.
21 grudnia 1874: urodził się Tadeusz Boy-Żeleński, lekarz, publicysta, pisarz, satyryk, krytyk literacki i tłumacz.
21 grudnia 1944 roku Leopold Okulicki został mianowany dowódcą Armii Krajowej
21 grudnia 1958 roku Charles de Gaulle został prezydentem Francji
22 grudnia 1894: rozpoczął się proces Alfreda Dreyfusa, kapitana armii francuskiej oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Mający żydowskie korzenie Dreyfus – później uniewinniony – padł ofiarą antysemickiej nagonki francuskich nacjonalistów.
22 grudnia 1914: rozpoczęła się czterodniowa bitwa pod Łowczówkiem, w której udział wzięła I Brygada Legionów Polskich.
22 grudnia 1970 roku strajkujący w stoczni szczecińskiej podpisali porozumienie z rządem
22 grudnia 1989 roku obalony w Rumunii dyktator Nicolae Ceausescu uciekł z Bukaresztu
23 grudnia 1834: zmarł Thomas Malthus, brytyjski ekonomista i demograf, autor tezy, że liczba ludności rośnie w tempie geometrycznym, a produkcja dóbr (zwłaszcza żywności) – w arytmetycznym, co jest przyczyną ubożenia społeczeństwa.
23 grudnia 1864 roku zapadły wyroki w procesie berlińskim
23 grudnia 1944 roku podczas ofensywy w Ardenach wojska niemieckie zdobyły Saint Vith
24 grudnia 1524: zmarł Vasco da Gama, portugalski podróżnik i odkrywca. Jako pierwszy z Europejczyków dopłynął do Indii, opływając Afrykę.
24 grudnia 1799: Napoleon Bonaparte objął urząd pierwszego konsula Republiki Francuskiej.
24 grudnia 1814: Wielka Brytania i Stany Zjednoczone Ameryki podpisały w Gandawie traktat, który zakończył wojnę trwającą od 1812 roku.
24 grudnia 1914 roku rozpoczął się rozejm bożonarodzeniowy w I wojnie światowej
24 grudnia 1942 roku zginął zastrzelony w Algierze francuski polityk i wojskowy Jean Francois Darlan
25 grudnia 1076 roku Bolesław II Szczodry został koronowany w Gnieźnie na króla Polski
25 grudnia 1294: zmarł książę pomorski Mściwój (Mszczuj) II. Na mocy traktatu w Kępnie z 1282 roku jego ziemie przeszły pod panowanie przyszłego króla Polski Przemysła II.
25 grudnia 1989: wykonano wyrok śmierci na rumuńskim dyktatorze Nicolae Ceauşescu i jego żonie Elenie.
26 grudnia 1194: urodził się Fryderyk II Hohenstauf, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego.
26 grudnia 1606 roku odbyła się premiera „Króla Leara” Williama Szekspira
26 grudnia 1805 roku w Preszburgu /obecna Bratysława na Słowacji/ zawarto pokój między Austrią a Francją. Austria utraciła Wenecję, Istrię i Dalmację na rzecz Włoch, Tyrol na rzecz Bawarii oraz Górną Szwabię na rzecz sprzymierzonej z Napoleonem Wirtembergii, a otrzymała Salzburg. Musiała ponadto wypłacić kontrybucję wojenną w wysokości 40 milionów franków
26 grudnia 1979: sowiecki oddział specjalny „Alfa” opanował pałac prezydencki w Kabulu, zabijając prezydenta Hafizullaha Amina, uznawanego na Kremlu za agenta CIA. Był to początek sowieckiej interwencji zbrojnej w Afganistanie.
27 grudnia 1459: urodził się przyszły król Polski Jan I Olbracht.
27 grudnia 1918 roku rozpoczęło się powstanie wielkopolskie
27 grudnia 1944: Węgry wypowiedziały wojnę Trzeciej Rzeszy.
27 grudnia 1984: w Toruniu rozpoczął się proces funkcjonariuszy SB, którzy zamordowali ks. Jerzego Popiełuszkę.
28 grudnia 1703 roku zmarł Mustafa II – sułtan Imperium Osmańskiego
28 grudnia 1886 roku Josephine Cochrane otrzymała patent na zmywarkę do naczyń
29 grudnia 1911 roku wybrano pierwszego prezydenta Republiki Chińskiej
29 grudnia 1944 roku Armia Czerwona rozpoczęła oblężenie stolicy Węgier – Budapesztu
29 grudnia 1989: Václav Havel został prezydentem Czechosłowacji.
30 grudnia 1916 roku zamordowano w Rosji Grigorija Rasputina – faworyta rodziny cesarza rosyjskiego Mikołaja II Romanowa
30 grudnia 1922 roku powstał Związek Radziecki
31 grudnia 1879: : Thomas Alva Edison zaprezentował publicznie oświetlenie elektryczne.
31 grudnia 1999 roku Borys Jelcyn złożył dymisję ze stanowiska prezydent Rosji
FR
